Comhionannas inscne
Creideann Éire i ndomhan ina bhfuil meas uilíoch ar chearta an duine. Tá a fhios againn nach féidir é seo a bhaint amach ach amháin trí chomhionannas inscne.
Is é sin an fáth go bhfuil comhionannas inscne i gcroílár chomhoibriú forbartha na hÉireann.
Tá dul chun cinn déanta ach tá an domhan i bhfad as an marc chun comhionannas inscne a bhaint amach faoi 2030. Measann Mná na Náisiún Aontaithe go bhféadfadh sé glacadh suas le 286 bliain chun bearnaí i gcosaintí dlíthiúla a dhúnadh agus dlíthe idirdhealaitheacha a bhaint ar an ráta athraithe atá ann faoi láthair.
Comhionannas inscne a chur chun cinn
Tá tacú le comhionannas inscne lárnach i gcomhpháirtíochtaí forbartha na hÉireann. Glacaimid le cur chuige déachúil chun comhionannas inscne a chur chun cinn. Is cuid dár gcuid oibre go léir ar fud ár n-idirghabhálacha agus ár mbeartas eachtrach é comhionannas inscne a phríomhshruthú.
Táimid tiomanta freisin do mhaoiniú a mhéadú do chláir atá tiomanta do chomhionannas inscne a bhaint amach.
380 milliún
bean agus cailín atá ag maireachtáil faoi fhíorbhochtaineacht
10%
de mhná agus de chailíní idir 15-49 bliain d'aois a fhulaingíonn foréigean gach bliain
3ú
Rangú na hÉireann ó bhaill an CFE don sciar den chaiteachas forbartha atá dírithe ar chomhionannas inscne.
Tacaíonn Éire le cláir chun:
Rannpháirtíocht ban sa pholaitíocht
Tá ionadaíocht chomhionann lárnach chun sochaithe córa, cothroime agus síochánta a chinntiú. Amhail Eanáir 2023, níl bean ina Ceann Stáit agus/nó ceann rialtais ach ag 36 tír (21%). Cuimsíonn mná 26% de pharlaiminteoirí ar fud an domhain agus 34% d'ionadaithe rialtais áitiúil go díreach.
Tacaíonn Éire le ceart na mban ar rannpháirteachas comhionann. Tá róil thábhachtacha le himirt ag mná mar chinnteoirí polaitiúla agus mar cheannairí ar chothú na síochána..
Ag tacú le mná sa pholaitíocht
Tacaímid leis an gClár Mná sa Pholaitíocht. Déantar é seo in éineacht leis an Aontas Idirpharlaiminteach (IPU), fóram domhanda do pharlaiminteoirí ó 179 tír. Tá sé mar aidhm ag an gclár seo níos mó parlaimintí ionadaíocha a thógáil agus obair na bparlaimintí ar chomhionannas inscne a neartú.
Tacaíonn Cúnamh Éireann le rannpháirtíocht ban sa pholaitíocht ar leibhéil éagsúla. Seo roinnt samplaí:
- Tacaímid le hInstitiúid na Siombáibe chun idirphlé idirpháirtí a thógáil maidir le rannpháirtíocht na mban agus na ndaoine óga sa pholaitíocht a fheabhsú.
- Sa Libéir, chuireamar rannpháirtíocht na mban agus na ndaoine faoi mhíchumas chun cinn i bpróisis pholaitiúla agus chothú na síochána sa tréimhse roimh thoghcháin 2023.
Deireadh a chur le foréigean ar bhonn inscne
Tá foréigean ar bhonn inscne (FBI) ar cheann de na sáruithe cearta daonna is mó a chuirtear suas leis ar fud an domhain. Is é an gníomh nó bagairt díobhála a dhéantar ar dhuine mar gheall ar a n-inscne. Cuireann FBI go mór leis an mbochtaineacht agus leis an drochshláinte ar fud an domhain. Cuireann sé cosc ar go leor daoine, mná den chuid is mó, barr a gcumais a bhaint amach.
Ar fud an domhain, bhí níos mó ná 1 as gach 10 bean idir 15-49 bliain d'aois a d’fhulaing foréigean gnéasach agus/nó fisiciúil ó dhlúthchara anuraidh. In 2021, rinneadh ciorrú ball giniúna ban ar 1 as 4 bhean agus chailín idir 15-49 bliain d'aois san Afraic fho-Shahárach.
Leagann Éire ardtosaíocht chun deireadh a chur le foréigean ar bhonn inscne. Tacaímid le cláir atá dírithe ar fhoréigean a chosc agus freagairt dó.
Foréigean ar bhonn inscne a chosc
Tacaíonn Éire le Raising Voices chun cláir choisctheacha a chruthú. Tacaíonn sé le grúpaí eile na modheolaíochtaí sin a úsáid i mbreis is 25 tír ar fud an domhain. Déanann Raising Voices taighde ar cad a oibríonn agus nach n-oibríonn chun mná agus leanaí a choinneáil sábháilte. Ag baint úsáid as na léargais seo, bíonn tionchar acu ar iarrachtaí chun foréigean a chosc ar fud an domhain. Léirigh taighde laghdú 52% ar fhoréigean in aghaidh na mban agus laghdú 41% ar fhoréigean in aghaidh leanaí i bpobail agus i scoileanna ina gcuirtear a modheolaíocht i bhfeidhm.
Oibríonn Fondúireacht IFRAH, le tacaíocht ó Éirinn, chun deireadh a chur le ciorrú ball giniúna ban sa tSomáil. Déanann sé é seo trí ghníomhaíochtaí abhcóideachta, múscailte feasachta agus cumhachtú pobail.
Tacaíonn Éire freisin le hobair Chuibhreannas na hÉireann ar an bhForéigean ar Bhonn Inscne. Is comhghuaillíocht é seo atá bunaithe in Éirinn d'eagraíochtaí cearta daonna, daonnúla agus forbartha. Is é an aidhm atá aige ná a chinntiú go bhfuil cláir agus freagraí beartais ar ardchaighdeán ar an tsaincheist FBI.
Eagraíochtaí chearta na mban agus gluaiseachtaí feimineacha
Tá eagraíochtaí chearta na mban agus gluaiseachtaí feimineacha lárnach chun dul chun cinn a spreagadh. Níl aitheantas nó maoiniú go leor ag an ról atá acu. Ar fud an domhain, tá níos lú ná 1% den Chúnamh Oifigiúil Forbartha (COF) dírithe ar eagraíochtaí chearta na mban.
Aithníonn Éire ról lárnach eagraíochtaí chearta na mban maidir le comhionannas inscne a chur chun cinn. Táimid tiomanta do thacaíocht a thabhairt d'eagraíochtaí feimineacha agus cearta na mban agus do mhná a bhíonn i mbun síocháin a chothú i stáit atá buailte ag coinbhleacht agus leochaileach agus freagairt dhaonnúil.
Eagraíochtaí ban a neartú
Tacaíonn Éire le Ciste na gCailíní. Cuireann an ciste nuálach seo maoiniú ar fáil d'fheiminigh óga. Tá tacaíocht tugtha againn do 26 grúpa ar fud an domhain trí Chiste na gCailíní.
Oibríonn na grúpaí seo ar cheisteanna, lena n-áirítear cearta míchumais, cearta do dhaoine trasinscneacha agus ar shláinte ghnéis agus atáirgthe. Tá siad i dtimpeallachtaí atá naimhdeach do mhná, do chailíní agus don phobal LADTAI+. Áirítear leis sin limistéir choinbhleachta agus comhthéacsanna contúirteacha polaitiúla.